Opis dziewanny:

Dziewanna, gorzyknot, knotnica leśna lub polna, dziwizna, szabla, kędzierzawica leśna, Verbascum thapsiforme, to wysoka roślina pokryta białożółtymi włoskami. Łodygę ma wzniesioną, liście duże i szerokie, dwustronne, owłosione, na szczycie łodygi jest kwiatostan nibykłos. Cała roślina wydziela przyjemny, miodowy zapach. Owocem jest odwrotnie jajowata, zaostrzona torebka z licznymi, brunatnymi lub brunatnoczarnymi nasionami.

Występowanie i uprawa dziewanny:

Dziewanna występuje w Europie Środkowej na piaszczystych, słonecznych wzgórzach, nieużytkach i zrębach leśnych.

W uprawie ma skromne wymagania. Wysiewamy wczesną wiosną, najlepiej w kwietniu, w miejscu słonecznym, suchym, osłoniętym od wiatru. Młode rośliny przesadzamy w odległości około 0,5m, a dalej rozmnaża się samodzielnie.

Kwiaty zbieramy stopniowo w czasie kwitnienia, codziennie, w dni bezdeszczowe, zaraz po obeschnięciu rosy. Delikatnie, nie ścinając, wyskubujemy korony kwiatów (tylko żółte płatki). Suszymy je od razu, najlepiej w ciemności. Przechowujemy je w szczelnie zamkniętym pudełku, dobrze ubite, z dala od źródeł światła, w suchym miejscu.

Właściwości dziewanny:

Substancje czynne: śluzy, saponiny, glikozydy flawonowe, olejki eteryczne.

Do naparów wykorzystujemy kwiaty dziewanny. Działa ona uspokajająco, a także wykrztuśnie, dlatego też zalecana jest przy kaszlu. Ma również właściwości przeciwskurczowe i osłaniające. Znajduje zastosowanie w chorobach dróg oddechowych oraz w zaburzeniach przewodu pokarmowego. Zewnętrznie stosuje się w postaci okładów na miejsca oparzone, stłuczone, w przypadku nerwobólów, a także na ropne wykwity skórne (krosty, pryszcze).

Napar z kwiatów: łyżkę kwiatów dziewanny zalewamy szklanką wrzącej wody, zagotowujemy i odcedzamy. Pić 2-3 razy dziennie po pół szklanki naparu. Można dodać łyżeczkę tymianku lub malwy.

Odwar na okłady: 4-8 łyżek kwiatów dziewanny zalewamy 2 szklankami zimnej wody i gotujemy około 30min. Odcedzamy i przykładamy na chore miejsce.

Kwiaty dziewanny kupimy w aptece lub sklepach zielarskich. Znajdziemy je również w lekach wspierających funkcjonowanie górnych dróg oddechowych.

UWAGA: nie zaleca się stosowania u dzieci poniżej 12 r.ż.