Zielepedia.pl to strona o ziołach. Ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpi konsultacji lekarskiej.
Kontakt: info@zielepedia.pl
Opis jałowca:
Jałowiec, jałowiec pospolity, Juniperus communis to rozgałęziony krzew iglasty (rzadziej drzewo). Ma zawsze zielone, wąskie, w trójlistnych okółkach szpilki. Męskie krzaki mają kwiatki. Jałowiec osiąga do 10m wysokości. Kora jest szarobrunatna, łuszcząca się. Igły są spłaszczone, rosną po 3 na pędzie w okółkach, mają długość 1-2cm, są kłujące. Nasiona jałowca są jasnobrunatne, zebrane zebrane po 3, w kulistą szyszkojagodę, która stopniowo zmienia kolor z zielonego na niebieskoczarny z sinym nalotem.
Występowanie i uprawa jałowca:
Jałowiec występuje powszechnie w miejscach suchych i piaszczystych, głównie w lasach i na polach. Bardzo często rośnie w górach. W Europie uprawiany jest często dla owoców, w Polsce jako krzew ozdobny. Jałowiec jest rośliną światłolubną, ale w cieniu również dobrze rośnie. Dobrze znosi niedobór wody, ale jest wrażliwy na zalegający mokry śnieg, który może prowadzić do łamania gałęzi. Może rosnąć w jałowej ziemi (stąd nazwa jałowiec).
Jagody jałowca zbieramy jesienią, gdy są całkowicie dojrzałe (najczęściej po pierwszych przymrozkach), w drugim roku po kwitnieniu. Aby szybko i sprawnie zebrać jagody, można rozłożyć pod krzakiem płachtę i potrząść krzakiem. Wtedy spadną jagody tylko dojrzałe, czarne. Jagody jałowca suszymy rozkładając ok. 5cm warstwą, często przesypując. Następnie przenosimy je do miejsc ogrzewanych (max 35stopni, aby nie straciły zapachu i się nie pomarszczyły). Po wysuszeniu przechowujemy w w workach lub skrzyniach wyłożonych papierem, w suchych miejscach.
Właściwości jałowca:
Substancje czynne: olejek eteryczny, cukry, garbniki, flawonoidy, pektynę, witaminę C, kwasy organiczne. Owoce, dla których charakterystyczna jest gorzka juniperyna, zawierają również związki żywiczne, gorycze, glikozydy flawonowe, białko, wosk, pektyny oraz aktywne substancje i związki organiczne.
Więcej o substancjach czynnych w ziołach.
Jałowiec pobudza trawienie, działa żółciopędnie, moczopędnie i odkażająco. Można go stosować w schorzeniach przewodu pokarmowego, pomocniczo w obrzękach spowodowanych chorobami serca i wątroby. Jałowiec również reguluje przemianę materii i pobudza apetyt. Można stosować również okłady z jałowca na bóle reumatyczne i nerwobóle.
Napar: łyżeczkę jagód jałowca zalewamy szklaną wrzątku i parzymy pod przykryciem przez 15min. Pijemy po pół szklanki 3 razy dziennie.
UWAGA: duże dawki jałowca drażnią nerki i wątrobę, dlatego przed zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem. Ze względu na silne działanie drażniące i poronne nie powinny stosować kobiety w ciąży i osoby z chorym przewodem pokarmowym i nerkami.
Zastosowanie jałowca w kuchni:
Jagody jałowca mają żywiczny, korzenny, słodko-gorzki smak i balsamiczny aromat. Ze względu na zbyt gorzki smak nie stosuje się w kuchni surowych szyszkojagód jałowca, tylko raczej suszone. Doprawia się nimi tłuste mięsa (szczególnie dziczyznę i baraninę), a także potrawy mączne i ryby. Są dobrym dodatkiem do kapusty i buraków, można nimi doprawiać bigos. Nibyjagody jałowca są znane powszechnie jako przyprawa potraw mięsnych, głównie dziczyzny i sosów, przy czym po utłuczeniu są wydajniejsze w smaku. Używa się ich szeroko przy kiszeniu kapusty, produkcji octu ziołowego, marynat, pasztetów, wyrobie konserw rybnych i mięsnych. Jałowiec jest szczególnie doceniony w wędliniarstwie, bo dzięki niemu wszystkie wędliny "myśliwskie" uzyskują aromatyczny, korzenny smak i przyjemny balsamiczny zapach.
Jałowcem można również aromatyzować ocet ziołowy. Zmielone jagody jałowca są również składnikiem wielu mieszanek przyprawowych. Świetnie komponują się z pietruszką, tymiankiem, liśćmi laurowymi, czosnkiem. Olejek otrzymywany z jałowca stosuje się również do wyrobu wódek (jałowcówka), ginu i likierów. Przepis na jałowcówkę.
"Wszystkie łąki i pastwiska, wszystkie góry i pagórki są aptekami." ~Paracelsus
