Opis poziomki:

 

Poziomka pospolita, Fragaria vesca, to znana wszystkim roślina, rosnąca w lasach, jej owoce to jadalne, czerwone jagody – popularne poziomki. Poziomka ma trójlistkowe liście z rozłogami i białe kwiaty. 

Poziomka pospolita ma łodygę do 25 cm wysoką, owłosioną; liście ogonkowe, trójlistkowe, o brzegach pikowanych, na wierzchu  ciemnozielone, spodem — szarawe, pokryte jedwabistymi włoskami. Łodyga wyrasta z krótkiego kłącza zaopatrzonego w cienkie, sięgające niezbyt głęboko korzenie. Kwitnie masowo w maju i czerwcu, wykształcając na szczycie szypułek białe, promieniste, pięciopłatkowe kwiaty, zebrane po kilka w baldachogronach. Owoc poziomki z botanicznego punktu widzenia składa się z licznych suchych orzeszków osadzonych na

mięsistym, rozrośniętym dnie kwiatowym. Owoce, dojrzewające w czerwcu i lipcu są okrągłe lub owalne, najczęściej czerwone (czasami białe

lub żółte) i odznaczają się wspaniałym, typowym dla tej rośliny aromatem.

 

Występowanie i uprawa poziomki:

 

Dzisiaj, w strefach umiarkowanych całego świata, uprawia się około 400 odmian poziomek wydających owoce o przeróżnych odcieniach — od czerwieni, poprzez róż, biel, aż do żółtego. W Polsce w stanie dzikim czerwona jagoda jest bardzo rozpowszechniona zarówno na nizinach, jak i w górach. Rośnie przede wszystkim w lasach iglastych, na polanach, na porębach leśnych, przydrożach, suchych zboczach i w zaroślach. Jest często uprawiana w ogrodach, rzadziej na małych plantacjach. Poziomka rośnie w lasach, można ją także hodować w ogrodzie.

 

Liście zbieramy w czasie całego rozwoju rośliny aż do momentu, w którym zaczynają żółknąć. Zrywamy je bez ogonków. Do suszenia układamy w warstwach o grubości 5cm, suszymy w cieniu, najlepiej w warunkach naturalnych. Ziele zbieramy przed dojrzeniem jagód, ścinając roślinę tuż nad ziemią. Po oczyszczeniu suszymy jak liście.

 

Poziomki zbieramy w dni bezdeszczowe i suszymy w podwyższonej temperaturze. Zarówno owoce, jak i ziele i liście, przechowujemy w półszczelnych opakowaniach, w suchych miejscach. Chronimy przed myszami i molami.

 

Właściwości poziomki:

 

Substancje czynne:  w liściach są garbniki, sole mineralne, flawonoidy, witamina C, olejek eteryczny, natomiast w owocach cukry, pektyny, kwasy, substancje aromatyczne, sole mineralne (żelazo, potas, wapń, magnez, fosfor), witaminy (zwłaszcza C).

Więcej o substancjach czynnych w ziołach.

 

Poziomka jest również ziołem leczniczym. Wykorzystywane są liście, ziele oraz owoce. Ma działanie głównie regulujące przemianę materii i ściągające. Można je stosować w problemach z przemianą materii, w miażdżycy naczyń i nadciśnieniu, w chorobach nerek i pęcherza, kamicy nerkowej i podagrze. Zewnętrznie zaleca się stosowanie na krosty i pryszcze twarzy.

 

Napar z ziela: łyżkę ziela poziomki zalewamy szklanką wrzątku, parzymy 10min pod przykryciem. Pijemy po odcedzeniu, 2-3 razy dziennie po szklance.

 

Do użytku zewnętrznego: 2 łyżki poziomek myjemy przegotowaną wodą i gnieciemy na papkę. Przykładamy na twarz jak maseczkę.

 

UWAGA: Poziomki mogą wywoływać alergię. Nie stosować u osób uczulonych.

 

Zastosowanie poziomek w kuchni:

 

W kuchni staropolskiej świeże liście poziomki były dodawane do gotujących się warzyw lub do rosołu. Suche i utarte liście były dodawane do owsianej mąki, z której robiono kleiki dla chorych. 

 

Świeże, poszatkowane liście poziomki są znakomitym dodatkiem do sałatek, masła ziołowego i różnych sosów. Suszone lub przefermentowane w całości liście służą do zaparzania aromatycznej herbatki, a także do kiszenia ogórków i kapusty.

 

Owoce najczęściej spożywane są na surowo, mogą być dodawane do jogurtów, deserów, twarożka lub lodów. Mogą być przerabiane na soki, dżemy, kompoty, syropy, wina i likiery. Suszone owoce najczęściej są składnikiem ziołowych herbatek.