Opis prawoślazu:

Prawoślaz, prawoślaz lekarski, ślaz lekarski, Althea officinalis, to bylina dochodząca do 1,5m wysokości. Ma duże, różowe kwiaty umiejscowione na szczycie łodygi. Dolne liście ma dłoniaste, postrzępione, a górne są jajowate, zaostrzone i karbowane. Korzeń prawoślazu jest krótki, gruby, biały, pokryty żółtą skórą z drobnymi korzonkami. Kwiaty są różowe.

UWAGA: prawoślaz łatwo pomylić z niejadalną malwą różową, którą odróżnia szorstka, owłosiona łodyga i liście oraz intensywnie różowe zabarwienie górnych płatków korony.

Występowanie i uprawa prawoślazu:

Prawoślaz występuje w Europie i Azji, szczególnie w zasolonych miejscach. Można go także uprawiać w ogrodzie. Wymaga gleby głębokiej, dobrze nawożonej i wilgotnej. Lubi miejsca słoneczne, ciepłe. Rozmnaża się z głównie z nasion (siejemy wczesną wiosną, z nasionami innej, szybko rosnącej rośliny, np. z sałatą).

Korzenie zbieramy w lipcu z roślin dwuletnich. Przed wykopaniem ścina się roślinę na wysokości 10-15cm nad ziemią. Drobne korzonki i łodygo odcinamy, korzeń płuczemy pod bieżącą wodą, osusza i zdejmuje zewnętrzną skórkę oraz usuwa uszkodzone miejsca. Korzenie kroimy wzdłuż na kilka części i szybko suszymy w podwyższonej temperaturze. Liście zbieramy w okresie kwitnienia, a kwiaty zbieramy wraz z kielichami. Liście suszymy w warunkach naturalnych, a kwiaty w podwyższonej temperaturze. Przechowujemy w opakowaniach zamkniętych, w suchych miejscach.

Właściwości prawoślazu:

Substancje czynne: śluzy, skrobia, cukier, pektyny, sole mineralne, garbniki, asparagina, betaina.

Więcej o substancjach czynnych w ziołach.

Prawoślaz ma działanie osłaniające i zmiękczające. Jest wykorzystywany jako środek powlekający w chorobach górnych dróg oddechowych (kaszel, chrypa, nieżyt oskrzeli i gardła), a także w chorobach przewodu pokarmowego (stany zapalne żołądka i jelit, wrzody żołądka i dwunastnicy, nadkwasota, zaparcia.

Zewnętrznie stosuje się okłady z prawoślazu na trudno gojące się rany, owrzodzenia, w zapaleniu ropieniu powiek, przy jęczmieniu.

Macerat z korzeni lub liści: łyżkę korzenia lub liści prawoślazu zalewamy szklanką letniej, przegotowanej wody i odstawiamy na 8 godzin. Następnie odcedzamy. Pijemy 2 razy dziennie po szklance.

Napar do użytku zewnętrznego: 2 łyżki liści prawoślazu zalewamy połową szklanki wrzątku. Zawijamy zaparzone ziele w szmatkę i przykładamy na chore miejsce.

Zastosowanie prawoślazu w kuchni:

W średniowieczu prawoślaz był składnikiem dań kuchni śródziemnomorskiej. Korzeń po ugotowaniu i usmażeniu na maśle z cebulą stanowił sycące danie główne. Obecnie polecany jest jako składnik diety osób, które chcą schudnąć. Śluzy obecne w korzeniu prawoślazu zwiększają swą objętość w żołądku, dając uczucie sytości. Sproszkowany korzeń może być wykorzystywany do przyprawiania mięs i farszów. Drobno zmielony i podgrzany z dodatkiem cukru tworzy delikatną masę stosowaną do wyrobu cukierków wykrztuśnych. Wyciąg z korzenia może być stosowany jako dodatek smakowy do chałwy. Jadalne kwiaty i świeże liście mogą być doskonałym dodatkiem do sałatek. Kwiaty w formie scukrzonej mogą być stosowane jako dekoracja cukiernicza.